By Vrou Hexe op den besem

Heksenvervolgingen en -voorstellingen in de Lage Landen (1400 – 1700)

Heksen blijven de hedendaagse mens aanspreken, vooral tijdens de donkere dagen van het jaar wanneer de heks steevast haar opwachting maakt. De heks staat symbool voor de vrouw als oorzaak van maatschappelijk onheil waarvoor de kerk een schuldige zocht.

Met de bezem vliegen we over de Nederlanden van de 15de tot de 17de eeuw en zijn getuigen van hoe het waandenkbeeld dat de boze, duivelse hekserij nauw verbonden was met de vrouwelijke natuur en dat, bij uitbreiding, elke vrouw een potentiële heks was, resulteert in een heksenjacht van bijna drie eeuwen lang.

'Saul bij de heks van Endor' Jacob Cornelisz Oostsanen, 1526
olie op doek 85,5x122,8 Amsterdam, Rijksmuseum

Heksenvoorstellingen uit deze religieus roerige periode moeten aldus begrepen worden in het licht van propaganda tegen de ‘verderfelijke invloed van de vrouw’. Zich verantwoordelijk voelend voor deze historische vervolging van hun toenmalige inwoners, beslissen sinds enkele jaren meer en meer steden en gemeenten over heel Vlaanderen hun vermeende heksen eerherstel te verlenen.

'De Weerheks' Albrecht Durer, 1498-1502
gravure 1 1,5x7,1 Amsterdam, Rijksmuseum